منتورینگ و انواع منتور
معرفی منتور و انواع منتورینگ
منتور (Mentor) واژهای است که در زبان فارسی میتوان آن را مربی، راهنما و یا استاد هم معرفی کرد. همانطور که از معانی این کلمه میتوان پی برد، منتور به شخصی گفته میشود که در یک حرفهی خاص دارای تجربه، دانش و آگاهی بالایی است که میتواند به افرادی که قصد ارتقا در آن حوزه را دارند کمک کرده و راهنماییشان کند. به کاری که یک منتور در حیطهی فعالیتش انجام میدهند منتورینگ (Mentoring) و به کل این مجموعه فعالیت، منتورشیپ (Mentorship) میگویند و فردی که مورد آموزش منتور قرار میگیرد هم منتی (Mentee) نام دارد. این واژه بیشتر در حوزهی فعالیتهای کارآفرینی و کسبوکار مورداستفاده قرار میگیرد.
شخصی که وظیفهی منتورشیپ را برعهده دارد، قادر است در دو حوزهی حرفهای و روانشناسی سایرین را راهنمایی کند. بهگونهای نمیتوان این دو حوزه را از یکدیگر جدا دانست چرا که هریک مکمل دیگری هستند. فردی که میخواهد در شغل و حرفهی خود موفق باشد، باید دارای روان و ذهنی آرام و برنامهریزیشده هم باشد تا بتواند مسائل مربوط به حرفهاش را بهدرستی پیش ببرد. وظیفهی یک منتور حرفهای، این است که بتواند تعادلی متناسب میان شغل و زندگی شخصی افراد بهوجود بیاورد.
ویژگی های یک منتور
مشخص است که یک منتور در زمینهی فعالیت تخصصیای که دارد، به تجربههای بسیاری دست یافته است که البته در این راه هم تجربههای بد و هم تجربههای خوبی را پشت سر گذاشته است. منتور وظیفه دارد افراد تحت تعلیمش را ازتمامی زوایا با کار آشنا کند و نه فقط دستآوردهای مثبت را بزرگنمایی کند.
نحوهی عملکرد منتورها میتواند به دو صورت رسمی و غیررسمی باشد. در مدل رسمی، کارها و برنامهها ساختاریافتهاند و روی نظم خاصی انجام میشوند ولی در مدل غیررسمی، منتور میتواند با توجه به نیاز فرد یا افراد تحت راهنماییاش برنامهها و روشهای متفاوتی داشته باشد. بهطورکلی نقش منتور با توجه به نیازهای هر فرد ممکن است متغیر باشد.
وظایف یک منتور
از مواردی که میتوان آن را به عنوان مهمترین و حتی اصلیترین وظیفهی یک منتور دانست، بهوجود آوردن اعتمادی دوطرفه درحین یک منتورشیپ است. با ایجاد اعتماد است که سرعت انجام کارها و همینطور صحیح پیش رفتن شرایط میسر خواهد شد.
از جمله کارهایی که در حوزهی فعالیت یک منتور میتوان به آنها اشاره کرد شامل موارد زیر هستند:
- به اشتراک گذاشتن تجربیات شخصی و حرفهای
- نشان دادن راه درست و تشویق به ادامه
- بررسی موقعیتهای مثبت و منفی یک حرفه
- کمک به پیشرفت و ارتقای یک زمینهی شغلی
- ایجاد و پرورش الگوهای رفتاری ایدهآل در فردی که مورد منتورینگ قرار میگیرد
- تشخیص هدف و برنامهریزی جهت سرعت بخشی راه رسیدن به هدف
- شفافسازی هدف و راههای رسیدن به هدف
- حمایت کردن افراد
انواع منتورینگ
منتورینگ در یک حوزه خاص (Profession Mentor):
در این نوع از منتورینگ، منتور شخصاً در زمینهای خاص فعالیت داشته و در آن رشته کاملاً مهارت دارد، از این رو به خوبی میتواند منتی را از چم و خم کار در همان حوزهی بهخصوص مطلع کرده و آموزش دهد.
منتورینگ در یک صنعت خاص (Industry Mentor):
این نوع از منتور بهطورکلی یک صنعت خاص را میشناسد و اصطلاحاً موارد مربوط به آن صنعت را بهصورت کلان میشناسد و آموزش میدهد و دید کلیتری نسبتبه هر چیزی دارد.
منتورینگ درون سازمانی (Organizational Mentor):
سازمانهای بزرگ به این نوع از منتورها نیاز بیشتری دارند تا بتوانند مانند یک پل ارتباطی در میان لایههای مختلف یک سازمان عمل کنند. این نوع از منتورینگ بسیار مفید است چرا که باعث میشود اعضای آن سازمان تا حد زیادی یکدست شوند.
منتورینگ نظارتی (Supervisory Mentor):
منتور ناظر، در طول دورهی منتورینگ بهطور مداوم منتی را چک میکند تا از درستی مسیری که پیش میرود اطمینان حاصل کند. نظارت در بازههای زمانی مختلف و تعیین شده انجام میشود.
منتورینگ موقعیت محور (Situational Mentor):
منتور موقعیت محور اطلاعات و تجربیات خود را در موقعیتهای زمانی با فواصل کوتاه در اختیار منتی قرار میدهد تا نتیجهای مفید و کارآمد داشته باشند و درحین کار مورداستفاده قرار بگیرند.
حال که متوجه شدید انواع منتورینگ به چه صورت است پس بهتر است بدانید که در هر قسمت میتوانید منتورهای مختلف و مجزا داشته باشید اما باید حواستان باشد که کار هر منتور با سایر منتورها تداخل پیدا نکند چرا که جز سردرگمی و به نتیجه نرسیدن، چیز دیگری برای شما نخواهد داشت.
سخن آخر
بهطورکلی منتورشیپ بیشتر برای مشاغل تازه شکل گرفته و به اصطلاح استارتاپها مورداستفاده قرار میگیرد تا این مشاغل بتوانند شروعی صحیح داشته و بتوانند منافع آینده و دورنمای شغل و فعالیت خود را در نظر بگیرند. البته باید این را در نظر گرفت که شناسایی یک منتور باتجربه و قوی کار آسانی نیست و برای یافتن فرد موردنظر و مرتبط به حیطهی شغلی خود به خوبی باید تحقیق و بررسی کرده و به هرکسی که خود را منتور معرفی میکند، اعتماد نکرد.